Een mobiele telefoon, we kijken er vaak naar, zeker naar het beeldscherm, de achterkant wat minder.
Als je bij aanschaf van je mobieltje je ergens in verdiept, krijg je veel termen over je heen, zeker wat displays betreft.

Wat is nou eigenlijk wat en wat zegt het ?
Om dit goed uit te leggen ontkom je niet aan een technisch verhaal, waar vele varianten mogelijk zijn. Elke variant heeft z’n eigen voor en nadelen. Dan heb je nog fabrikanten die met mooie marketingtermen komen die lang niet altijd wat betekenen.

Sinds de eerste schermen is er de nodige ontwikkeling doorgemaakt.
Om met de Nokia 3310 te beginnen, het groene schermpje met de goed zichtbare zwarte pixels waar we allemaal snake op hebben gespeeld, tot de laatste high end smartphones van onder ander LG, Sony, Apple, Huawei, Motorola, Samsung en vele andere.

Het groene scherm met zwarte pixels zien we niet meer in nieuwe telefoons.
De kleurenschermen van nu hebben een ding gemeen. Eén pixel is opgebouwd uit tenminste 3 subpixels, de 3 primaire kleuren, rood, blauw en groen. door de subpixels apart aan te sturen (spelen met de intensiteit per subpixel), kunnen vele miljoenen kleuren per pixel verkregen worden.

Schermen van mobiele telefoons van nu, komen grofweg in 2 varianten te weten LCD en OLED.
Van elk van deze 2 zijn vele varianten mogelijk die ook weer met mooie afkortingen en termen worden weergegeven, hieronder een kleine greep van de termen die je zomaar tegen kan komen als je een keuze voor je nieuwe mobiele telefoon probeert te maken.
TFT-LCD, IPS-LCD, Retina, LED, OLED, AMOLED & Super AMOLED zijn momenteel allemaal veel voorkomende termen.

Werking van beeldschermen in telefoons in een notendop

Schermen zijn opgebouwd uit rijen en kolommen van pixels.
Elke rij heeft een aansluitpunt en elke kolom heeft een aansluitpunt. Op het kruispunt van een rij en een kolom, wordt die pixel aangestuurd.
Wanneer pixels individueel worden aangestuurd, spreekt met over een passieve matrix, om een beeld te krijgen moet dit voor elke pixel individueel en continue gebeuren. (zien we nauwelijks meer bij mobieltjes) Dit gebruikt relatief veel energie.
Waar rijen pixels worden aangestuurd spreken we over een actieve matrix.
Om rijen aan te sturen zijn er transistors nodig die waardes vast kunnen houden. Pixels hoeven niet meer continue aangestuurd te worden.

Een aantal termen simpel uitgelegd, zonder in technische details te treden

De betekenis van LCD: Liquid Crystal Display
In de basis zitten er vloeibare kristallen tussen 2 glasplaatjes. Hierachter zit de lichtbron die alle pixels verlicht. Door een elektrische spanning op deze kristallen te zetten, zullen deze zich anders gedragen en wel of geen licht doorlaten.
De betekenis van TFT: Thin Film Transistor
Het TFT principe zorgt ervoor dat elke subpixel voorzien is van een eigen transistor, deze zijn in een dunne laag aangebracht op de glasplaat. De transistor houdt een bepaalde waarde vast waardoor pixels niet individueel aangestuurd hoeven te worden maar in hele rijen tegelijk, de Actieve Matrix.
In een LCD scherm bepaalt de transistor De hoeveel licht er van elke subpixel door een kleurfilter wordt doorgelaten, waarmee de eindkleur van de pixel tot stand komt.
Door de kristallen in de LCD aan en uit te zetten, wordt bepaald welke pixels er aan of uit zijn.

De betekenis van IPS: in plane switching
Kort gezegd, een verbeterd TFT scherm. Ondanks dat “TFT” niet wordt opgenomen in de benaming, is ook hier elke sub pixel voorzien van eigen transistor. (TFT-IPS-LCD was logisch geweest, maar helaas)
Het verschil met de benaming TFT, is dat pixels anders zijn uitgelijnd waardoor de kleurenweergave beter is, een hoger contrast heeft en wijdere kijkhoeken heeft zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van het beeld.
De meeste high-end mobiele telefoons van nu worden hiermee uitgevoerd.

De betekenis van Retina: In het Latijn, Spaans en Engels betekent dit “netvlies”.
i.c.m. beeldschermen een niets zeggende term die gebruikt wordt door Apple.
Alle Apple schermen zijn tot nu gewoon IPS-LCD schermen.
Apple heeft aangekondigd dat het volgende model met een OLED scherm uitgevoerd zal worden.
Zou Apple hier de naam Retina-OLED voor gaan gebruiken, of een nieuwe marketing term voor verzinnen?

De betekenis van LED: Light Emitting Diode
kortgezegd een halfgeleider (vaak silicium in de beeldscherm industrie) die onder een elektrische spanning licht uitstraalt.
LED schermen moeten niet verward worden met OLED (en AMOLED en PMOLED).
LED schermen zijn gewoon LCD schermen, maar dan met LED’s als achtergrond verlichting.

Waar bij alle bovenstaande varianten vaak fluorescentielampjes werden gebruikt als achtergrond verlichting, worden die steeds vaker vervangen door LED’s. Fluorescentielampjes hebben een minder lange levensduur dan LED’s waardoor “dode pixels” sneller optreden. Daarnaast zijn LED’s goedkoper te produceren en kunnen kleiner worden uitgevoerd. Door de schaalverkleining is het proces voor het volledige beeldscherm wel weer complexer en duurder.

De betekenis van OLED: Organic Light Emitting Diode
In tegenstelling tot LCD schermen hebben deze geen achtergrond verlichting nodig die een heel display moet verlichten, om vervolgens de kleuren (gedeeltelijk) weg te filteren die je niet wilt hebben voor elke pixel. Alleen de pixels die gezien moeten worden, worden aangestuurd.
De “O” van Organic komt van het materiaal dat gebruikt wordt; koolstof. (niet silicium zoals in de meeste LED’s)

Waar over OLED schermen wordt gesproken, wordt PM-OLED bedoeld. (passive matrix-OLED)
Alleen in de 1^e telefoons waar OLED werd toegepast, was dit nog de PMOLED, momenteel wordt alleen AMOLED nog gebruikt in gsm’s die nieuw uitkomen.

De betekenis van AMOLED: Active Matrix-OLED
Simpel gezegd, een OLED scherm aangevuld met het TFT principe.
Door pixels niet individueel aan te sturen maar in rijen tegelijkertijd, is dit een energie zuiniger scherm dan de 1^e OLED. Ze hadden het ook TFT-OLED kunnen noemen.

De betekenis van SUPER AMOLED: een “verbeterde” versie van het AMOLED scherm.
Eigenlijk hetzelfde als de AMOLED hierboven, waarbij Samsung als enige verschil de transistors direct geïntegreerd heeft en niet apart in een dunne film aanbrengt. Hierdoor ligt de LED verlichting dichter onder het oppervlak van je touchscreen, waarvan Samsung claimt een nog mooier, scherper en helderder beeld te krijgen.

 

Samengevat voor een gemiddelde consument:

TFT-LCD:

goedkoop om te produceren, deze schermen zien we eigenlijk alleen nog in budget telefoons.
geeft de laagste kleurcontrasten en helderheden van alle schermen die nu op de markt voor mobiele telefoons te vinden zijn.

IPS-LCD

Een duurdere techniek voor het produceren van LCD schermen. Deze bieden grotere kleurcontrasten en helderheden. Verreweg de meeste mobiele telefoons van nu zijn hiermee uitgevoerd, in ieder geval alle High end toestellen van de bekende merken, op Samsung na die inmiddels de overstap voor deze categorie toestellen naar OLED al heeft gemaakt.

OLED

De eerste probeersels om van LCD af te komen, is inmiddels al gecombineerd met het TFT principe (AMOLED).
Het grootste voordeel is het energieverbruik doordat je licht niet weg hoeft te filteren wat gewoon een inefficiënt principe is.

AMOLED & SUPER AMOLED

Heeft zeker voordelen t.a.v. kleurweergave in vergelijking met de LCD schermen.
Echter is het prijsverschil met doorontwikkelde IPS-LCD schermen nog groot.
De verschillen in de praktijk zijn echter zeer klein. Je kan je afvragen of het prijsverschil in verhouding staat met het verschil in kleurweergave en je grotere inkijkhoek. (kwaliteit wil ik bewust niet noemen, omdat die niet voor elkaar onder doen)
De verwachting is wel dat AMOLED vaker toegepast gaat worden waardoor de volumes omhoog gaan en daarmee de prijs naar beneden. Of die prijs ooit in de buurt van een doorontwikkeld LCD scherm komt, is onwaarschijnlijk. De tijd zal het leren.